فراتحلیل اثر بخشی روش های تدریس گروهی (مشارکتی و بحث گروهی) بر شاخص های شناختی، عاطفی و اجتماعی

روش های آموزش گروهی طی چند دهه ی گذشته مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته اند. وجود پژوهش های متعدد در حوزه تأثیر روش های آموزش گروهی لزوم انجام یک پژوهش ترکیبی در این حوزه را مورد تأکید قرار می دهد. این پژوهش با روش فراتحلیل و با هدف ترکیب پژوهش های انجام شده در زمینه تأثیر روش های تدریس گروهی (مشارکتی و بحث گروهی) بر شاخص های شناختی، عاطفی و اجتماعی فراگیران انجام شده است. سوال هایی که این پژوهش در پی پاسخ دادن به آن ها بود عبارتند از: 1. آیا روش های تدریس گروهی بر شاخص های شناختی، عاطفی و اجتماعی فراگیران تأثیر مثبتی دارند؟ 2. آیا انواع روش های تدریس گروهی (بحث گروهی، یادگیری با هم، جیگ ساو، پژوهش گروهی، تقسیم دانش آموزان به گروه های پیشرفت، قرائت و نگارش تلفیقی مشارکتی و غیره بر بازده های تحصیلی فراگیران دارای تأثیر متفاوتی هستند؟ 3. آیا جنسیت فراگیران با اثربخشی روش های تدریس مشارکتی و بحث گروهی در تعامل است؟ 4. آیا مقطع تحصیلی فراگیران با اثربخشی روش های تدریس مشارکتی و بحث گروهی در تعامل است؟ 5. آیا نوع دروس (علوم انسانی، ریاضی و علوم تجربی) با اثربخشی روش های تدریس مشارکتی و بحث گروهی در تعامل هستند؟?جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعات مرتبطی بود که در فاصله سال های 1370 تا 1392 در داخل کشور به صورت مقاله تمام متن، پایان نامه و طرح های پژوهشی در پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه های دانشگاه ها یا مراکز دولتی در دسترس بودند. براساس ملاک های ورود و خروج و نیز تحلیل حساسیت 323 اندازه اثر از 146 پژوهش استخراج شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه های تحلیل حساسیت، مدل های ثابت و تصادفی، تحلیل ناهمگنی، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون t با استفاده نرم افزارهای cma و spss استفاده گردید. نتایج مربوط به اندازه اثر ترکیبی برای مدل اثرات تصادفی (643/0=es) به دست آمد. هم چنین، نتایج نشان داد که این روش ها بر بازده های اجتماعی و شناختی به ترتیب تأثیر بیش تری می گذارند. هم چنین، مشخص شد که شاخص تفکر انتقادی برای بازده شناختی، عزت نفس برای بازده عاطفی و مهارت های شهروندی برای بازده اجتماعی دارای بیش ترین اندازه اثر بودند. اندازه ترکیبی به تفکیک روش ها نشان داد که روش پژوهش گروهی، تقسیم دانش آموزان به گروه های پیشرفت، جیگ ساو، بحث گروهی و یادگیری باهم به ترتیب دارای بیش ترین تا کم ترین اندازه اثر بودند. هم چنین، بررسی متغیرهای تعدیل کننده جنسیت، مقطع تحصیلی و دروس مختلف نشان داد که روش های تدریس مشارکتی و بحث برای هر دو جنس، در مقاطع مختلف و دروس مختلف دارای اندازه اثر مطلوب می باشند و تفاوتی در اندازه اثر بین سطوح مختلف این متغیرها مشاهده نشد. یافته های این فراتحلیل دارای پشتوانه نظری و تجربی مکفی است و لزوم بازنگری و استفاده از این روش ها را در نظام آموزشی کشور مورد تأکید قرار می دهد.